Swěrny přećel Serbow a lubowar Łužicy był
Zrudźaca powěsć ze sewjerneje Čěskeje je Łužicu docpěła – swěrny přećel Serbow dr. František Vydra je 29. februara w starobje 86 lět zemrěł.

František Vydra narodźi so 4. nowembra 1933 w čěskej wsy Branov. 1949 přesydli so swójba do Benešova nad Ploučnicí njedaloko Děčína. Po wuchodźenju gymnazija w Děčínje, hdźež spřećeli so z tam wuknjacymi młodymi Serbami, předewšěm z Bohumírom Härtelom, z jeho sotru a bratrom, poda so Vydra na studije do Libereca. Tam zezna wón pozdźišo dalšich serbskich studentow, a w běhu jeničkeho šulskeho lěta je serbšćinu nawuknył. Tak započa so jara za Łužicu zajimować.

Dwaj studijej bě Vydra zmištrował – studij pedagogiki a pozdźišo jendźelšćiny/sorabistiki. 1987 sta so z doktorom filozofije. Přewažnje skutkowaše jako wučer na zakładnej šuli w Chrastavje, dalše lěta na gymnaziju w Frýdlanće a na priwatnej šuli w Liberecu. 1995 započa wón w Chrastavskim měšćanskim muzeju dźěłać, hdźež je nimo dalšich wosebity serbski wotrjad wutworił.

Lubowar Łužicy je serbske městna a wosobiny njeličomne razy wopytał. Swoje nazhonjenja je tež druhim sposrědkował. Organizował je dźesatki wuprawow do Hornjeje a Delnjeje Łužicy, a to nic jenož k jutram. Wo serbskej kulturje je wón w Čěskej tohorunja přednošował. We wjac hač sto artiklach w čěskich nowinach a časopisach je tójšto informacijow wo stawiznach a žiwjenju Serbow čěskim posrědkował. Mnohe nastawki wo zajimawosćach w Čěskej namakamy tež w Serbskich Nowinach, Rozhledźe, Płomjenju, Nowym Casniku a Protyce.

Najwažnišej dźěle wo Serbach z jeho pjera stej knize Tonoucí ostrovy („Nurjace so kupy“) a Lužice – má láska („Łužica – moja lubosć“). Za zajimcow serbskeje rěče spisa a wuda dr. Vydra praktisku přiručku Čěsko-hornjoserbski a hornjoserbsko-čěski słowničk, kotryž wobsahuje tohorunja zakłady serbskeje gramatiki a konwersacije.

Zaběrał je so tohorunja z molowanjom a rězbowanjom. Cyłe jeho bydlenje je ze serbskimi a łužiskimi motiwami wuhotowane, mjez druhim z jeho najlubšim motiwom wódnym mužom. W Budyskej Serbskej kulturnej informaciji běchu wustajeńcu z jeho wuměłskimi twórbami ze serbskimi motiwami planowali. Rjenje by było, bychu-li zamołwići tele předewzaće zwoprawdźili. Tójšto stawizniskich dźěłow je dr. Vydra swojej domiznje wěnował. Tohodla bu lěta 2010 za Čestneho wobydlerja města Chrastavy pomjenowany a 2013 spožčichu jemu najwyše regionalne myto „Pocta (počesćenje) hejtmana Libereckého kraje“.

Dźensa su so swójbni, přećeljo a znaći z dr. Františekom Vydru w Chrastavje rozžohnowali. Žiwjenske dźěło wulkeje kulturneje wosobiny njech wostanje na přeco z wulkej dźakownosću w serbskim kaž tež čěskim pomjatku.

Milan Hrabal
(publikováno v deníku Serbske Nowiny 6. března 2020)