Wuspěšne wozrodźenje Hórnikoweje knihownje w čěskej stolicy
Praha/Budyšin (SN/CoR). Hórnikowa knihownja w Serbskim seminarje na Małej stronje w Praze je mjeztym zaso dwě njedźeli čěskej zjawnosći přistupna. Lětstotki stara biblioteka, najwjetša zběrka serbskeje a sorabistiskeje literatury zwonka Łužicy, bu w lěće 2002 wot wulkeje wody Wołtawy ćežko wobškodźena. Domowinje je so radźiło, ze srědkow swobodneho stata Sakskeje dwulětne spěchowanje 40 000 eurow za wožiwjenje biblioteki dóstać. Towarstwo přećelow Serbow (SPL) projekt we wothłosowanju z Domowinu realizuje.
Koordinatorka projekta Eliška Oberhelová z SPL je nětko mjezyrozprawu za minjene lěto předpołožiła. Wuslědk přewjedźenych naprawow je zwjeselacy. „Njedźiwajcy přizwolenja srědkow hakle w druhej połojcy lěta 2019 su so naši partnerojo při přehladanju, pohódnoćenju, rjedźenju, wotstronjenju plěsnje, rjadowanju tak do spěcha měli, zo móžachu wšě lońše nadawki dospołnje spjelnić. Tak stej z pjera serbskeho jezuita Jakuba Xavera Ticina prěnja ćišćana hornjoserbska gramatika a kniha wo stawiznach Róžeńčanskeje swjatnicy zaso restawrowanej. Tež magacin manuskriptow časopisa ,Serbowka‘, jedyn z najdrohotnišich objektow knihownje, je wobnowjeny“, rozłožuje referent Domowiny za kulturu a wukraj Clemens Škoda.
Nimo restawrowanja najbóle wobškodźenych knihow dźe wo desinficěrowanje a rjedźenje wšitkich dźěłow. Trěbne nastroje su woni runja nošakam datow z digitalizowanymi knihami a rozprawami restawrowanjow wobstarali. „Wulki dźak słuša Towarstwu přećelow Serbow za profesionelne a spušćomne wukonjenje projekta – bjez nich njeby to wšo realizujomne było!“, podšmórnje Clemens Škoda, „nětk přejemy sej nachwatanje koronakrizy dla přestorčeneje wustajeńcy prěnich restawrowanych knihow, kotraž budźe zhromadnje z Praskim zastupnistwom Sakskeje přewjedźena.“
Podpěra Domowiny njeje jenička serbska pomoc, kotraž je Hórnikowa knihownja w zwisku z wulkej wodu Wołtawy w lěće 2002 dóstała. Tydźeń po katastrofje su so sobudźěłaćerjo Serbskeje centralneje biblioteki dr. Franc Šěn, dr. Annett Brězanec, Hanaróža Šafratowa a dalši pomocnicy z folijowymi sačkami do Prahi podali. „Bě to dyrdomdejska jězba, dokelž bě ‚Mała strona‘ za cuzych hišće zawrjena. Z napisom ,Lužice pomha Praze‘ smy policistow přeswědčili, nas nutř pušćić“, dopomina so Franc Šěn. Woda bě w rumnosćach biblioteki 60 cm wysoko stała. „Zawalachmy mokre knihi a rukopisy do folijow a wjezechmy je do zeleninoweje chłódźernje w Mochovcu. Haćenjow na jeničkim mosće přez město dla mějachmy z tym swoju lubu nuzu.“
Loni w septembrje je Franc Šěn, poradźowar Praskich přećelow Serbow při wuběrje za restawrowanje, móhł někotre tehdy wuchowane rědke serbske knihi zaso w ruce dźeržeć.
Serbske Nowiny 25. meje 2020